De rumrevolutie van Kaapverdie

Rum Kaapverdie: de oorsprong van grogue

Misschien heb jij het nog nooit geproefd, maar de rum revolutie van Kaapverdie is in volle gang. De Kaapverdianen noemen het grogue en het is tegenwoordig ook in Nederland verkrijgbaar.

Rum wordt momenteel veelal gebruikt als basis van tropische cocktails en wordt hierdoor steeds populairder. Is rum ‘the next big thing’ op de snel groeiende markt van sterke drank en zal rum marktleider gin van haar troon stoten? 

Waar komt rum in Kaapverdië vandaan?

Eerst even terug naar de rum op Kaapverdie, want waar komt grogue eigenlijk vandaan? We vermoeden dat de Spaanse en Portugese kolonisten in de 16e eeuw suikerriet plantten in Brazilië, waar de drank nu bekend staat als Cachaça. Vervolgens werd het gewas meegenomen naar het Caribisch gebied. Dankzij deze verspreiding zijn er veel verschillende varianten ontstaan, maar de bekendste soort komt uit dé bakermat van de rum: Cuba. De merken Bacardi en Havana Club zijn nu wereldwijd bekend en hebben het pad vrijgemaakt voor de verdere ontwikkeling van één van ‘s werelds meest veelzijdige dranken.

Kaapverdië was jarenlang een kolonie van Portugal en op een aantal eilanden (Santiago, São Nicolau en Santo Antão) was de grond geschikt om suikerriet te verbouwen. Daarom heeft rum op Kaapverdie ook een officiële Portugese naam: ‘aguardente’. Het is afgeleid van de woorden ‘água ardente’, dat vertaald vurig water betekent.

Wat bepaalt de kwaliteit van grogue?

Grogue is een organisch product dat wordt gemaakt van suikerriet. Het is dus logisch dat de smaak afhankelijk is van de kwaliteit van de soort suikerriet die wordt gebruikt. Die kwaliteit verschilt, net als bij druiven, per regio. Vandaar dat bepaalde gebieden in Kaapverdie bekend staan om hun extreem lekkere grogue. Net als bij een goede wijn, waarbij het enten van de wijnstokken essentieel is, zie je een soortgelijk proces bij de grogue. Er is bijvoorbeeld een groot verschil qua smaak wanneer er gebruik wordt gemaakt van de meest gangbare suikerriet met een witte schil (witte suikerriet) of suikerriet met een rode schil (rode suikerriet). 

Grogue die gemaakt is van rode suikerriet is te herkennen aan de aromatische geur. Deze geur gecombineerd met het juiste vakmanschap zorgt voor de beste rum van heel Kaapverdie. Waar sommige rum stokers de productie kleinschalig houden om de kwaliteit zoveel mogelijk te kunnen waarborgen, zijn er ook grotere spelers op de Kaapverdiaanse markt met een consistente kwaliteit zoals de bekende merken Oliveira en Tropicana. Deze merken zijn gericht op de internationale markt en hebben juist een grotere productie om wereldwijd te kunnen leveren. 

Grogue: smaken verschillen

Naast kwaliteit is smaak ook belangrijk, maar wie bepaalt hoe grogue hoort te smaken? Het is uiteraard subjectief want over smaak valt te twisten. Afhankelijk van het alcoholpercentage smaakt de drank scherp of mild. En ook het vakmanschap rondom het productieproces is essentieel. Het resultaat? Veel verschillende smaken. Naast de gangbare witte grogue bestaat er bijvoorbeeld ook de ‘grogue velha’, een oudere, rijpere grogue. Deze wordt als whisky gerijpt op eiken vaten waardoor de rum niet alleen lekkerder smaakt maar ook op natuurlijke wijze mooi bruin kleurt. 

Het importeren van grogue

De Kaapverdiaanse regering heeft een aantal jaren geleden een aantal strenge eisen opgesteld op het gebied van hygiëne. Daarnaast is er een verbod ingesteld op toevoegingen binnen het organische proces. Dit systeem zorgt er in ieder geval voor dat er steeds minder ‘slechte’ of ‘illegale’ grogue verkrijgbaar is. 

Het importeren van de grogue in landen waar de diaspora woont, is een verhaal op zich. Waar de eerste generatie Kaapverdianen grogue vroeger in grote vaten importeerden en de drank vervolgens verdeelde in plastic jerrycans voor de verkoop, is er nu veel veranderd. Nieuwe generaties Kaapverdianen in de diaspora zijn trots op hun erfgoed en willen de hele wereld laten meegenieten. 

Voor grootschalige export zijn officiële documenten van het Kaapverdiaanse Ministerie van Landbouw nodig. Dit zorgt ervoor dat het importeren van grogue een gecontroleerd proces is geworden. Zo wordt ook meteen het kaf van de koren gescheiden. De drank verlaat Kaapverdie in gloednieuwe vaten of gebotteld in glazen flessen, komt via Portugal aan in de Nederlandse haven en wordt hier nogmaals gekeurd. Na een intensieve controle op het juiste alcoholpercentage en controle van alle benodigde documenten wordt de grogue eindelijk vrijgegeven.  

De opkomst van grogue en hoe verder met de rum van Kaapverdie

De grote hamvraag blijft natuurlijk: wordt rum de komende jaren ’the next big thing’ ? De huidige wereldmarkt van de rum bedraagt op dit moment 150 miljoen dozen van negen liter. En er is een grote trend gaande rondom de premiumisatie met leeftijdsaanduidingen van de rum. Ook op innovatief gebied gebeurt er van alles rondom de drank. Zo zien we steeds vaker ‘spiced’ of ‘flavored’ rums. En wereldwijd is deze drank immens populair als de basis voor cocktails. 

Wat betekenen deze ontwikkelingen en cijfers voor de rum van Kaapverdië? Voorlopig zien we naast de huidige afzetmarkt binnen Kaapverdie ook een steeds groter wordende vraag naar grogue in de landen waar Kaapverdianen zich hebben gevestigd. Ondanks deze toename zal het nog even duren voordat grogue een markt van honderdduizenden liters bedraagt. Toch is de toenemende vraag is een goed voorteken. Voor Kaapverdië betekent deze groei uiteindelijk extra werkgelegenheid binnen de volledige keten van het productieproces. 

Mijn advies is altijd: ‘drink met mate’ maar als we extra werkgelegenheid willen creëren wereldwijd zullen we met zijn allen nog even flink moeten doordrinken! Proost! 

Auteur Alice Fortes heeft samen met haar partner Mario Lopes een eigen rum merk: Duarte Lopes Grogue. Tevens zijn ze exclusief importeur van de grogue en pontche (Kaapverdiaanse likeur met een grogue basis) van het merk Tropicana en hebben ze een eigen slijterij in hartje Rotterdam.