Creoolse woorden en uitdrukkingen

Portugees mag dan wel de officiële taal van Kaapverdië zijn, de meeste mensen spreken Creools: een Afrikaanse versie van het middeleeuws Portugees. Op de meeste eilanden kom je een heel eind met het Engels, maar wil je echt connectie maken met de locals? Houd dan onderstaande Creoolse woorden en gezegden in gedachten. 

Tud Dret?

De eerste is een makkie. Je spreekt het namelijk net zo uit als dat het er staat. Tud Dret? In Mindelo en op Santo Antao is het dé manier om mensen te begroeten. Het betekent ‘Hoe gaat het?’ En op Kaapverdië begroet iedereen elkaar. Dus wil je echt contact maken met de locals? Leer dit gezegde dan uit je hoofd. Oh en schrik niet als iemand Tud Fixe (uitgesproken als Tud Fiche) tegen je zegt. Dat betekent hetzelfde.

Sab pa Fronte!

Antwoorden op Tud Dret? Dat doe je met Sab pa Fronte. Het betekent zoiets als ‘het gaat fantastisch’ of ‘ik vind het fantastisch’. Locals op Sal, Sao Vicente en Santo Antao gebruiken dit gezegde meerdere keren per dag. Het is dus ook een ideaal antwoord voor als iemand vraagt hoe je Kaapverdië vindt. Al moet je het wel menen he. Wat ons betreft kan het bijna niet anders dan dat je Kaapverdië Sab pa Fronte vindt!

Sebim!

Lekker eten en Kaapverdië gaan hand in hand. Vooral de bafas (Kaapverdische variant op tapas) zijn geliefd. Queijo de Santo Antâo (geitenkaas), Buzios (mosselen) en Croquettes (gevulde kroketjes) zijn perfecte snacks voor bij een biertje. En als de ober dan langs komt en vraagt of het smaakt zeg je natuurlijk in Creoolse woorden: Sebim! Heerlijk! Overigens zeggen ze op de Zuidelijke eilanden Sabim. 

Aluguer

In Kaapverdië neem je geen bus om van A naar B te reizen, je neemt de Aluguer. Of de Colectivo. Beide zijn minibusjes met vaak 15 zitplekken. Dat betekent niet dat er maar 15 mensen inpassen. Het dubbele kan ook. Grote kans dat je gevraagd wordt om een kind op schoot te nemen. Lekker knus! Oh en de Aluguer gaat pas rijden als ‘ie vol zit. Vaste tijden kun je uit je hoofd zetten. Kies daarom altijd voor een Aluguer die al redelijk vol zit. 

• Op de Zuidelijke eilanden noemen ze een Colectivo ook wel een Yas.

Ponche

De Grogue is de nationale drank van Kaapverdië, maar heb je wel eens van Ponche gehoord? Het is een zoet drankje, met een lager alcoholpercentage dan Grogue. Vooral vrouwen kiezen vaak voor de Ponche. Dat komt ook omdat je het kunt krijgen met allerlei zoete smaakjes zoals kokosnoot, honing en passievrucht. A sua saúde! En dat betekent proost in het Portugees.

Morna

Kaapverdië rijmt met muziek. Niet letterlijk, maar figuurlijk. Muziek speelt een belangrijke rol in het dagelijks leven op de archipel. En vooral de Morna is er geliefd. Deze melancholische muziekstijl heeft iets weg van de Fado en is beroemd geworden door Cesaria Evora. Vandaag de dag kun je in Mindelo in zo’n beetje elke bar naar Morna luisteren. En ook op Sal is de nostalgische muziekstijl overal te horen. 

Oril

Als je door stadjes op Fogo of Maio struint kom je geheid locals tegen die Oril spelen. Dit bordspel komt oorspronkelijk van de westkust van Afrika en is tijdens de Portugese kolonisatie door slaven in Kaapverdië geïntroduceerd. Locals spelen het in bars en op straat, voor hun huis. Wie het eerst zijn of haar ‘olives’ in de houten openingen op het bord krijgt, wint. Neem gerust een kijkje en help. Dat vinden de locals alleen maar leuk. 

Morabeza

Wist je dat de Kaapverdianen een begrip hebben om hun gastvrijheid te omschrijven? Morabeza staat symbool voor de vriendelijkheid en de ontspannen manier waarop buitenstaanders welkom worden geheten. Vooral op Santo Antao ervaar je de Morabeza goed. Ze heten je welkom met een grote glimlach, vragen hoe het met je gaat en bieden je eten & drinken aan. Morabeza zorgt ervoor dat je opnieuw naar Kaapverdië wilt!

*Note: De Kaapverdische uitdrukkingen in het Creools kunnen verschillen aan de hand van de plaats die je bezoekt. Op de Noordelijke eilanden spreken ze de Creoolse woorden heel anders uit dan op de Zuidelijke eilanden. Een beetje zoals de diverse Engelse dialecten in het Verenigd Koninkrijk.