Tijdens je vakantie in Kaapverdië kom je ongetwijfeld met Kizomba in contact. Deze dans- en muziekstijl hoor én zie je op alle eilanden. Zwoele deuntjes weerklinken in de lokale muziekcafés en op de dansvloer leeft de bevolking zich uit in de passionele dansstijl. Wil je snel in contact komen met de Kaapverdische cultuur? Waag een dansje en neem zelf je eerste Kizomba passen. 

Afkomst van Kizomba 

De Kizomba muziekstijl is ontstaan eind vorige eeuw op het vasteland van Afrika, in Angola. Het betekent feest in de Angolese taal Kimbundu. De stijl is afgeleid van de traditionele semba muziek, maar dan met trage en sensuele deuntjes. De danspassen werden aangepast aan het trage ritme en zo ontstond de Kizomba zoals we die vandaag kennen. 

De dans ontwikkelde zich verder onder invloed van de Cubaanse salsa, vanwege de Cubanen in Angola tijdens het communistisch bewind. Ook zijn er in de dans elementen aanwezig uit de Argentijnse tango. Het typische glijden over de dansvloer komt voort uit de tango. Kizomba wordt dan ook wel eens de Angolese tango genoemd. 

Kaapverdische Kizomba 

Immigranten trokken vorige eeuw van Kaapverdië naar Europa en hoorden Kizomba muziek voor het eerst in Portugal en Frankrijk. De muzikale Kaapverdianen voegden er traditionele elementen aan toe uit de vrolijke Kaapverdische Coladeira muziekstijl. Zo ontstond een nieuwe variant van de Kizomba (cola-zouk) die populair werd in de Portugees sprekende landen in Afrika, Brazilië en de rest van de wereld. De meeste liedjes zijn gezongen in het Portugees en de lokale Creoolse taal. 

Kaapverdische artiesten 

Een bekende Kaapverdische artiest is de in Nederland geboren Nelson Freitas. Voor een klinkend voorbeeld van Kizomba luister je naar het nummer ‘Bo tem mel’ dat hij samen met de Angolese C4 Pedro componeerde. Freitas heeft meerdere albums met Kizomba tracks die wereldwijd bekend zijn.

Muziek en dans centraal in de Kaapverdische cultuur 

Kaapverdianen zijn een muzikaal getalenteerd volk en houden van feestvieren, dansen en zingen. Op familiefeestjes of in muziek barretjes vind je altijd mensen terug op de dansvloer. Muziek en dans brengt de mensen samen, iets dat centraal staat in de Kaapverdische cultuur.. 

Zelf Kizomba dansen tijdens je verblijf 

Tijdens je reis in Kaapverdie zal je zien dat er in de meeste restaurants en bars in de weekends en soms doordeweeks live bands spelen. Zo kom je meteen in contact met de lokale muziekstijlen. Naarmate de avond vordert worden er meestal Kizomba nummers gespeeld en kan je zelf de dans uitproberen. 

Kizomba hoeft niet ongemakkelijk te worden door de intimiteit van de dans. Een connectie is belangrijk, maar een gepaste afstand kan bewaard worden. Zo kan je ook dansen met iemand die je niet zo goed kent. Voor Kaapverdianen is het overigens heel normaal om Kizomba te dansen met iemand die niet hun partner is. Ons advies: gewoon doen en plezier maken op de dansvloer!

Muziek is voor de Kaapverdianen bijna net zo belangrijk als eten. Bij vrijwel elke gelegenheid komen instrumenten tevoorschijn en wordt er muziek gemaakt. De muziekstijlen op de Kaapverdische eilanden zijn divers met allemaal hun eigen kenmerken. Van de melancholische Morna tot de Kaapverdische popmuziek Zouk. Deze muziekstijlen zijn veelal op de kaart gezet door Kaapverdische zangeressen. Lees hier hoe hun verhalen één werden met de Kaapverdische muziek. 

Het ontstaan van de muzikale cultuur

Kaapverdië is rijk aan historie. De voormalige Portugese kolonie is een samensmelting van verschillende culturen en bevolkingsgroepen. Dit heeft gezorgd voor een eigen en unieke cultuur die vrijwel direct herkenbaar is. Op de radio, in de taxi, het cafe of op het strand. Je hoeft niet ver te zoeken of je komt de Kaapverdiaanse muziek en cultuur al tegen. De cultuur is net als haar mensen: warm, vrolijk en vriendelijk met hier een daar een vleugje van trots en een verbintenis met de Kaapverdische geschiedenis.  

Vanuit de Kaapverdische cultuur ontstonden nieuwe muziekstijlen zoals de Morna, Funaná, Batuku en Zouk. Een oud gezegde luidt dat de Kaapverdische eilanden meer muzikanten per vierkante meter hebben voortgebracht dan elk ander land in de wereld. 

Emoties en ervaringen worden in de Kaapverdische cultuur tot uiting gebracht in de muziek en dans. De meest bekendste Kaapverdiaanse muziekstroming is de melancholieke Morna. Dit is de Kaapverdische variant van de Portugese Fado. Deze muziek, die diep vanuit het hart komt, wordt veelal bezongen door de kaapverdische zangeres. 

Cesária Évora – de Kaapverdische zangeres op blote voeten

Wanneer wij het over Kaapverdische zangeressen hebben mag de ‘koningin van de Morna’ natuurlijk niet ontbreken. Cesária Évora (1941-2011) zette de Kaapverdische muziek op de wereldkaart. Ze is dan ook de bekendste en meest geliefde zangeres uit Kaapverdië en de trots van vele Kaapverdianen wereldwijd. 

Wist je dat – Cesária Évora tot haar dood op blote voeten heeft opgetreden. Dit was haar connectie met de arme mensen van Kaapverdië. De zangeres wist waar ze over zong. Haar leven was zwaar en ze groeide op in schrijnende armoede. Haar vader stierf jong en liet een gezin met zes kinderen en een blinde moeder achter.

Morna zijn Kaapverdische liederen met emotionele teksten over teleurstellende liefdesverhalen, heimwee naar een plaats of geliefde, en de geschiedenis en afgelegen ligging van de Kaapverdische eilanden. 

Cesária groeide op in de muzikale stad Mindelo op het eiland Sao Vicente, waar ze haar hele leven heeft gewoond. Op jonge leeftijd trad ze op in lokale bars en werd ontdekt door andere Kaapverdiaanse zangers. Met haar zachte, rokerige stem bezong ze de zielenpijn en het lot van iedere Kaapverdiaan. Haar talent was onmiskenbaar maar helaas bleef internationaal succes in de vroege jaren van haar carrière uit.

Cesária Évora was 47 jaar oud, toen een Fransman haar vroeg naar Parijs te komen om een album op te nemen. Het album kreeg de naam ‘ La Diva Aux Pieds Nus’, de diva op blote voeten. Het werd een succes. Alleen al in Frankrijk werden er 250.000 exemplaren verkocht. Er verschenen nog meer albums waaronder ‘Miss perfumado’ en ‘ Voz d´amor’ waar ze een Grammy voor kreeg. De zangeres bracht in 2009 haar laatste album uit en bleef optreden tot enkele maanden voor haar overlijden in 2011. Haar muziek leeft door in de harten van de Kaapverdianen en vele anderen over de wereld. 

Suzanna Lubrano

Ook op Nederlandse bodem is er Kaapverdiaans talent te vinden. Suzanna Lubrano is een Kaapverdische zangeres die haar muzikale roots bezingt in de Kaapverdische popmuziek Zouk. 

Suzanna wordt in 1975 geboren in Kaapverdië maar verhuisd al op vierjarige leeftijd met haar ouders naar Rotterdam. Vanaf kinds af aan is ze bezig met zingen en muziek. Op haar achttiende begint zij als professioneel zangeres in de Kaapverdische band, Rabelados. Vanaf het begin van haar carrière zijn haar Kaapverdische roots voelbaar. Ze specialiseert zich in de moderne muziekstijl Zouk. Zouk is een langzaam gemengde versie van elektrische popmuziek en Kaapverdische muziekstijlen. De Kaapverdische Zouks worden vaak in het Kaapverdisch Creools gezongen. 

Suzanna is uitgegroeid tot één van de bekendste zangeressen binnen de Afro-Portugese gemeenschap en verzorgt optredens in Europa, de Verenigde Staten en natuurlijk in Kaapverdië. 

De Kaapverdische zangeres – a new generation

De Kaapverdiaanse cultuur en muziek blijft zich ontwikkelen. Grote sterren als Cesária Évora zullen nooit vergeten worden. Maar er wordt ook ruimte gemaakt voor nieuw talent. 

Dat nieuwe talent werd gevonden in de zangeres Lura. Ze is geboren in Portugal en heeft twee Kaapverdiaanse ouders. Haar vader komt uit Santiago en haar moeder komt uit Santo Antao. Haar carrière als zangeres begon toen ze op zeventienjarige leeftijd werd uitgenodigd door Juka, een Kaapverdiaanse artiest, om een duet voor zijn album op te nemen. Vervolgens volgden er nog vele andere artiesten die met haar samen wilden werken. In 1996 nam Lura haar eerste solo album op waar zij de meeste nummers voor schreef en componeerde. 

Net zoals Cesária Évora bezingt Lura de ‘ziel’ van de Kaapverdische eilanden. Ze zingt in verschillende lokale Creoolse dialecten. Haar stijl is een mix van de emotionele Morna en de traditionele Bataku. Door haar relatief jonge leeftijd is haar muziek wat opgewekter en meer uptempo dan dat van Cesária. Ze hoopt door haar muziek de Kaapverdiaanse trots over te brengen op anderen.

Ben je benieuwd naar meer Kaapverdische muziek? Lees hier meer over de Kaapverdische Funana of ontdek de swingende Kizomba. Wil je zelf de muziek van Kaapverdië meemaken tijdens een vakantie in Kaapverdië? Neem dan contact op met één van onze reisspecialisten. En in the meantime kun je onze Spotify playlist beluisteren om je alvast op de eilanden te wanen. 

De cultuur van Kaapverdië is net als haar mensen, erg divers. Zo vind je er sporen van het verzet in terug, maar ook de swingende beats van de muziek die zo veel betekend voor de Kaapverdianen. En vergeet het kleurrijke carnaval niet. Tijdens dit feest gaat het hele land uitbundig gekleed en is het feest van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat.

Cultuur van Kaapverdië

Genetisch gezien zijn Kaapverdianen het meest gemixte volk ter wereld. De Kaapverdische cultuur is namelijk een mix van Afrikaanse en Portugese cultuur. In 1462 kwamen Portugese ontdekkingsreizigers onderweg naar Brazilië deze archipel tegen. Vandaar de overeenkomsten tussen Kaapverdië en Brazilië. Deze mix zie je ook terug in de mensen. Het is dan ook niet zo raar om iemand met een donkere huid en licht blauwe of groene ogen tegen te komen.

Op bezoek bij de Rabelados

Het verhaal van Kaapverdië is een verhaal van verzet.  Kaapverdië is nu ruim 40 jaar onafhankelijk maar heeft daar een bloedige oorlog voor moeten vechten tegen Portugal, die de voormalige kolonie graag in haar macht hield. Inmiddels is Kaapverdië een van de meest democratische landen van Afrika. Kaapverdianen vieren hun onafhankelijkheid daarom graag en zijn een trots volk. De Rabelados zijn ook zo’n symbool van verzet tegen de institutionele macht.

In de jaren veertig stuurde de katholieke kerk een grote groep Portugese missionarissen naar Kaapverdië om hun geloof aan de lokale bevolking te verkondigen en op te leggen. Dat lukte tot op zekere hoogte, maar er was een klein deel van de bevolking dat zich verzette en in het geheim aan hun tradities en geloof vasthield. Echter, al snel werden de Rabelados, zoals ze vandaag de dag bekend staan, belachelijk gemaakt, verketterd, verstoten en achtervolgd door de rest van de samenleving. Ook de autoriteiten oefende grote druk uit: veel Rabelados werden gearresteerd en veel van hun werden naar andere Kaapverdische eilanden verbannen, weg van hun gemeenschap.

Vandaag de dag woont de grootste gemeenschap Rabelados van Cabo Verde op het eiland Santiago in Espinho Branco. Waar je ze kunt bezoeken en kunt leren over het verleden van Kaapverdië.

Carnaval in Kaapverdië 

Eén keer per jaar vieren ze in Kaapverdië uitbundig carnaval. Voor die tijd zijn de Mandinga optochten in volle gang. Tijdens de Mandinga optochten in Kaapverdië is het de bedoeling dat je de wilde kant van jezelf laat zien. Deze optochten beginnen al in januari en duren tot en met carnaval. 

Muziek in Kaapverdië 

Wist je dat Kaapverdië veel bekende muzikanten heeft? Muziek is een belangrijk aspect van de cultuur van Kaapverdie. Op elk eiland zijn er verschillende cafés met live muziek. Als tijdens je reis naar Mindelo gaat, raden wij je aan om naar Casa da Morna te gaan. Hier geniet je van de authentieke Kaapverdische sfeer, bekende en minder bekende artiesten. 

De wijngaarden van Madeira krullen om de bergen en steken fel af tegen de grijze kliffen rond Camara de Lobos. Begin oktober zijn het echter niet alleen de uitzichten op deze groene heuvels, maar ook de festiviteiten die je niet wil missen. Neem plaats op een van de terrassen tijdens het Madeira wijnfestival en proost op de eeuwige lente.

In Funchal zijn de voorbereidingen al enkele dagen in volle gang. Hier en daar wordt het tipje van de sluier opgelicht: de tenten op het festivalterrein worden opgebouwd, een oude man in traditionele klederdracht schenkt drankjes uit een leren wijntas en dames in witte jurken en grote hoeden haasten zich door de versierde straten. Hier in de hoofdstad van Madeira beginnen de festiviteiten: folklore parades, tentoonstellingen, traditionele muziek en meer. De afsluiting vindt bijna twee weken later plaats, tussen de spectaculaire heuvels van Camara de Lobos. Dit schilderachtige vissersdorp gelegen aan een blauwe baai vormt het toneel voor het laatste stadium van het wijnfestival: het plukken en traditioneel stampen van de eerste oogst.

Nog niet overtuigd? Dit zijn 6 redenen waarom jij het wijnfestival van Madeira wil bezoeken!

1. Pracht en praal in Funchal

Dat de Madeiranen trots zijn op hun cultuur blijkt aan de scenes en kleding die in de parades voorbij komen. Als je vanaf de kant toekijkt lijkt het bijna alsof je een reis door de tijd maakt. Historisch geklede feestgangers rijden langs op uitbundig versierde praalwagens. Op de ene kar traditioneel geklede wijnboeren compleet met wijngaard. Op de andere een vorstelijk gekleed stel dat op een met wijntonnen gevuld zeilschip voorbij gaat. Alles in het teken van geschiedenis en wijntraditie op Madeira.

Net zo leuk zijn de bijzondere gebruiken en optredens die je op verschillende plekken in Funchal ziet. Jonge mannen wandelen door het publiek met uit riet gevlochten wijnmanden. Vrouwen in gestreepte rokken zwieren in het rond op het geluid van trommels en gitaren. De stad is net een levend museum!

2. De sterren van het wijnfestival: de wijnen

Op het festivalterrein, aantrekkelijk uitgestald tussen trossen rijpe druiven en groen, vind je een enorm assortiment aan Madeiraanse dranken. Van intense dieprode wijnen tot frisse bijna bruisende Verdelho’s. Maar ook amberkleurige lokaal geproduceerde rum en fleurige cocktails passeren de revue. Verschillende wijnboeren geven presentaties over de verschillende druivenrassen. En tijdens een proeverij leer je de smaak van de Madeirawijn kennen: licht gebrand, karamelachtig.. Dan andere tonen van fruit, kruiden en specerijen.

Bekijk ook onze reis ‘Madeira: de Atlantische parel in het kort‘

Onder hoge tentdoeken staan rijen met lange houten tafels en bankjes. Hier strijken de mensen neer met hun drankjes en nieuwe aanwinsten. Onder het genot van een drankje babbelen de bezoekers met elkaar. Terwijl de zon onder begint te gaan, verhuizen we naar de strandstoelen dichter bij het strand. Een jazz-spelende saxofonist maakt de sfeer compleet.

3. Het eten

Bij wijn hoort spijs. Naast een grote diversiteit aan wijnen zijn er gelukkig genoeg restaurants waar je kunt aanschuiven voor de unieke smaak van Madeira. Bij het ene restaurant wordt zwarte zwaardvisfilet met bananen, een saus van passievruchten en salade geserveerd. Bij de ander schep je met een stuk Madeiraans platbrood (Bolo de Caco) de in knoflook en citroen bereide zeevruchten zo uit een gloeiend hete pan.

Geen fan van vis? Probeer een “Espetada” of spies van de barbecue of steengril. De lekkerste espetas worden heel simpel bereid met stukjes rundvlees (rib- of rugstuk). Het vlees wordt ingelegd met knoflook en laurier, aan een lauriertak geregen, ingewreven met zeezout en gegrild. Eenmaal gaar wordt het zout eraf geklopt en wordt de spies afgestreken met roomboter. Bom proveito!

4. De locaties van het festival

In de laatste dagen verhuist het feest zich naar Camara de Lobos. Het vissersdorp ligt op slechts 5 kilometer van Funchal, maar het is een korte route met fotogenieke scenes. Buiten de stad meandert de weg langs wit geschilderde huizen, groene bananenplantages en hier en daar een glimp van de blauwe oceaan. Dan rij je Camara de Lobos binnen, een plaats die wordt omringd door groene terrassen gevuld met wijngaarden.

De verschillende uitzichtpunten rond de stad bieden een spectaculair uitzicht op de kliffen en baai. Het is de hele dag mooi, maar als de zon ondergaat lijkt Camara de Lobos rechtstreeks uit een ansichtkaart te komen. De oceaan en kliffen kleuren goud en het zachte licht geeft de stad iets dromerigs. Geen slechte plek om ewen wijntje te drinken!

5. De rust

Heb jij je buik vol van het feestgedruis? Terwijl het feest in Camara de Lobos in volle gang is, liggen de verder gelegen wijngaarden er vredig bij. Het bergachtige terrein is opgedeeld in verschillende plateau’s waar de druiven geteeld worden. Sommigen hoog in de bergen, anderen pal aan zee. Wil je even helemaal weg uit het druiven-thema, dan is Cabo Girao ook niet ver. En wie weet, als iedereen feest viert heb jij het uitzicht misschien wel voor jezelf. Voor een beetje rust hoef je in ieder geval niet ver te zoeken.

Bekijk ook onze reis ‘Madeira: de ultieme roadtrip’

Volgend jaar zelf naar het wijnfestival op Madeira? Bekijk het aanbod van Voja Travel of laat je adviseren over een reis op maat naar Madeira & Porto Santo.

Oranje en gele blaadjes vallen als confetti van de bomen, spinnenwebben hangen als slingers aan het plafond en de eerste grijnzende pompoenen zijn gespot.. Het is bijna Halloween en daar horen natuurlijk spannende verhalen bij.

Op Madeira vind je misschien geen typisch herfstweer, maar ook hier zijn ze niet vies van een goed spookverhaal. Lees hier een van de griezeligste legendes van Madeira.

De legende van het verloren eiland Arguim

Lang geleden voer een passagiersschip over de Atlantische Oceaan naar Brazilië. Het schip zou ieder moment bij Madeira aan kunnen komen waar zij voor proviand zouden stoppen. De stemming zat er hierdoor goed in, want aanmeren betekende: vaste grond, een verse maaltijd en goed gezelschap.

De jubelstemming sloeg echter snel om toen het eiland Madeira enkele uren later nog steeds onvindbaar leek. In plaats daarvan stuitten ze op een ander klein eiland, nog niet in kaart gebracht. Vanuit het kraaiennest was al van ver te zien dat het onbewoond was: in de felle zon was niets meer te zien dan een zandheuvel, een glinsterend strand..

De stuurman stond op het punt om het schip om het zandeiland heen te sturen toen de uitkijk een gil gaf: “Goud! Het eiland is van goud!” De hele bemanning begaf zich naar de voorkant van de boot en er werd gedrongen om ook maar een glimp van het fonkelende eiland op te vangen.

Nog voordat het schip goed en wel voor anker lag, doken de eerste mannen het water al in. Ze waren rijk! De stranden waren van puur goud. schitterende stenen en kostbare materialen sierden de kust: het leek een groot juweel belegd met parels en ivoor.

Gretig grabbelden de mannen door elkaar over het zand. In hun kleding verzamelden ze zoveel ze konden dragen, gevulde zakken puilden over van het goud. Maar het was nog steeds niet genoeg. De goudzoekers trokken steeds verder landinwaarts op zoek naar meer, en meer, en meer.. Tot zij de hoogste duin bereikten en het eiland in een flits naar beneden zakte.

De mannen werden door het kolkende water meegesleurd. Hun hebzuchtige armen gevuld met zware juwelen, zonken zij steeds dieper tot op de bodem van de Atlantische Oceaan. Het eiland en haar bezoekers leken in een reusachtige slok verdwenen. Toen de overgebleven bemanningsleden van de schrik bekomen waren, wisten zij niet hoe snel ze weg moesten komen van deze vervloekte plek. 

Van de verdwenen mannen werd nog maar een keer iets vernomen..

Jaren later voer een vrachtschip met voorraden langs de plek die Arguim was gedoopt. Als uit het niets werden zij geraakt door een heftige storm, zo zwaar dat enkele zeelieden door de hoge golven van het schip geslagen werden. Terwijl het water tegen de zijkanten klotste, gooide de wanhopige bemanning hun zware lading overboord om zichzelf te redden, maar precies op het moment dat de laatste krat overboord werd gegooid ging de storm liggen.

De zeelieden die uit het water gered konden worden sidderden van angst en kou. Allen sloegen zij wartaal uit: Onderwater zagen zij een stad waar de mensen allemaal met hun handen naar het oppervlak geheven stonden. Of zij de voorraden in ontvangst namen, hun nieuwe lotgenoten begroetten of verlangend naar de bovenwereld reikten.. Dat bleef een mysterie.

Ken jij een andere versie?

Het originele verhaal van Arguim is net zo mysterieus, maar iets minder luguber. Nadat de zeelieden van het eerste schip onderwater zonken, werden zij overladen met nog meer kostbaarheden en mochten zij uiteindelijk terugkeren naar de oppervlakte. Op Madeira werden zij als koningen ontvangen en de gezonken stad Arguim en haar inwoners werden alleen nog per toeval door een enkele geredde drenkeling gezien. 

Wil jij meer weten over het authentieke Madeira, dan kun je er het best langsgaan! Bekijk het aanbod van Voja Travel of laat je adviseren over een reis op maat naar Madeira & Porto Santo.